Hardnekkige misverstanden rond taalachterstand
Evenement Onderwijsongelijkheid in meertalig Amsterdam
RUTU – RETHINK
Pakhuis de Zwijger
Hardnekkige misverstanden rond taalachterstand.
Het woord taalachterstand is in de mode. Iedereen gebruikt het tegenwoordig te pas en te onpas.
Dit is gevaarlijk voor zowel die grote groep meertalige kinderen die helemaal geen taalachterstand hebben, als voor de één- en meertalige kinderen die er wél een hebben. Vooral de eentalige taalarme kinderen worden ondergesneeuwd in de massa en krijgen niet de aandacht en de hulp die ze verdienen.
Men denkt vaak men dat taalachterstand te wijten is aan de meertaligheid van het kind. De keuze voor de term taalachterstand om de taalsituatie van meertalige kinderen aan te duiden is uitermate ongelukkig. Alle aandacht is gericht op het gebrek en niet op de meerwaarde. Daardoor is het de-thuistaal-is-een-probleem-gevoel sterker aanwezig dan de-thuistaal-is-een-meerwaarde-gevoel. Dat moet bestreden worden.
Simultaan meertalige kinderen doorlopen de verschillende taalverwervingsfasen afzonderlijk in iedere taal. Ze hebben op vierjarige leeftijd geen achterstand in hun taalontwikkeling in vergelijking met eentalige kinderen. Meertalige kinderen hebben over het algemeen een kleinere woordenschat in de schooltaal, maar kennen die woorden wel in de thuistaal. In totaal hebben ze een grotere woordenschat en dus de kennis die achter woorden zit. Dat is waar het om gaat. Ze hebben in de regel genoeg woordenschat om op school mee te draaien.
Kinderen die pas op school met de schooltaal in aanraking komen zijn nog niet meertalig, maar meertaligen in wording. In de meeste gevallen hebben zij een normale taalontwikkeling in hun moedertaal en leren ze de schooltaal als tweede taal. Ze zitten niet in dezelfde fase van het taalverwervingsproces van de schooltaal. Dit wil echter niet zeggen dat ze een taalachterstand hebben. Bij deze kinderen moet er actief gewerkt worden aan het leren van de schooltaal en dus aan hun meertaligheid.
Maar we mogen de thuistaal niet vergeten!!
Successief meertalige kinderen hebben hun thuistaal nodig voor het leren van de schooltaal.
En het simultaan meertalige brein zit zo in elkaar dat het een amputatie is om zomaar een taal stop te zetten.
Stop je de taalontwikkeling in de thuistaal, rem je ook de taalontwikkeling van de schooltaal. Goede beheersing van de thuistaal bevordert juist het verwervingsproces van de schooltaal en is nooit de oorzaak van een taalachterstand.
Het gebrek aan meertaligheid is juist de boosdoener en bij sommigen zelfs het gebrek aan taligheid (taalarme kinderen). Dat moet bestreden worden.
Het debat over taalachterstand verdient een andere invalshoek en de thuistaal dient een volwaardige plaats te krijgen binnen dat debat, niet als schuldige, maar als oplossing.